Accueil>Les corpus textuels>Charte docArles041

Accueil

Descriptif du projet

Les corpus textuels

Interrogations linguistiques
[vers une autre interface]

Contact

 

Choix d'édition

édition critique
édition interprétative
édition diplomatique

Montrer la structure rhétorique

non
oui

   

Téléchargement du document

fichier xml fichier pdf

Documents linguistiques galloromans
Corpus : (docArles)
Responsable du corpus : Martin Glessgen
Édition de la charte : Marie Rose Bonnet

docArles041

1475.

Type de document: Partage.

Objet: Partage des biens de Montus Tropin.

Support: Support papier; encre parfois assez effacée; 10 x 30.

Lieu de conservation: Fonds Patrimoniaux de la Médiathèque d'Arles, ms. 2089, ffo 1ro à 7vo. Don du Roure, concernant la famille Tropin.

Édition antérieure: Bonnet, Marie Rose, 2015, «Quelques documents arlésiens médiévaux», Revue d'Études d'Oc, Éditions de textes, intertextualité, données historiques, onomastique. Centre de recherches Prefics-Dynaddilif, Université Rennes 2, no160.

1  L'an mil .CCCCLXXV., e lo permier \2 jourt de dezembre.
2 \3 L'an subre-dich, a .XVIII. del mes \4 de mars.
3 \5 Cum nos, Berthomieu e Frances Tropin, frayres \6 e hereties del noble sen Montus Tropin sa-en\7tras, ayan commun e en divises los \8 bens paternals movables e immovables e de nostre \9 comun consentiment, e de concelh de nostres parens \10 e amics especialment de la nobla dona Mar\11garida Tharascona dona anta nostra \12 paternal e de la nobla dona Erminia, mayre \13 de my Frances Tropin, e del noble Nicholas \14 Boiq, conhat nostre, avem procesit a la divi\15sion dels dichs bens coma s'en sieq.
4 \16 Et permierament aven procesit a las \17 partenssas dels bens movables coma \18 son blatz estant en granier, vins estant \19 al celier, vayssela, tinas bolhidoyras, des\20cargadoyras, tinelhs d'olhs, tant bonas coma mechantas cadieras, escabelas tant \21 grandas coma petitas, banqs, bredolas, \22 bufetz, estanh, feramenta, carretas, tom\23barels, relhas ayssadas, platz, escudelas \24 d'estanh, arnes blanq, cotas, spasas, e ge\25neralmens tout autre maynage e ay\26sinas tant deforas coma dedins, colas \27 sufras, tornadoyras, arayres, bechieras, mathalasses.
5 \28 Item plus, aven partit la boatarie dal \29 mas, los feus e aucunas ferramenta \30 del mas coma ressas, destraus, estanpres, \31 payrolas.
6 \32 Siegon sy las partenssas \33 dals bens inmovables \34 coma son ostals, terras, \35 mases, pratz, vinhas. \36 Permierament, meten a una part \37 lo mas de las Aubas pausat en Camargas maiours [1], bosc, terras, vi\38nhas, vergier e tout tant que es en \39 las dichas maysons tant clavat \40 coma non clavat, fustalha, ferra\41menta d'olhs, garra, botas, columps, \42 e generalment tout quant que sy troba\43rie en lo dich mas o foras o en las-d. \44 terras, volen que sye d'aquesta part \45 e ausy las censsa que fa lod. lavor sye \46 subre aquel que aura lo-d. lavor e mas \47 sinun la censsa d'aquest an que ven que sy pa\48gue per megier que autant en pague \49 aquel que non y aura ren coma aquel \50 que ly vendra a sa part sieq sy so-que es franq.
7 \51 Primo lo mas, lo bosc, la conssola partent del \52 guabin devers solelh cocant e tirant lo \53 lonq del valat detras lo bosc e detras la \54 conssola tirant tout drech a la levada entro \55 al mas de Juamin Arbaut, es tout franc \56 tant bosc, conssola, pastura, coma tout lo \57 mas, vinhas, vergies, pos, terras, confronta de\58vers solelh levant en drech del bosc ambe \59 un segonal del noble Juamin Arbaut, la le\60vada en miech.
8 Item, tirant plus avant \61 y-a un segonal que es del dich mas de las \62 Aubas que confronta [2] devers solelh levant \63 ambe la brassiera de Camarguas maiours \64 e tirant toniour aquel segonal entro a las \65 terras del dich mas d'Arbaut.
9 Item devers solelh \66 cocant ambe las terras de la nobla dona \67 Magdalena Porcelona, molher layssada \68 del noble home sen Juamin Porcelon d'Arle, \69 lo guabin en miech, e aussy a cascum bot ambe una terra dels nobles Juamin \70 e Reforsat de Sant Martin, frayres, ga[…] [3].
10 Item devers miech jourt ambe lo vergier \71 e terras del dich Juamin Arbaut, valat en \72 en miech.
11 Item devers aura drech ambe lo \73 claus de Sant Miquel de que una partida es \74 deld. mas de las Aubas, valat en miech, \75 e ausy ambe una petita terra deld. frayres \76 de Sant Martin, e ambe una petita terra de Anthoni Conton, fustier.
12  \77 Item la partida de-la designada es franqua \78 sinun que fa per decima spiritual lo quarantem \79 dels blatz que y pervenun, e aussi dals ra\80zins de la vinha de quaranta banastons \81 un al deyme.
13 Item l'autra part de lasd. \82 terras confrontan devers solelh levant ambe \83 lo dega-dich seguonal de Juamin Ar\84baut, levada en miech. Item, devers \85 solelh cocant ambe la-davant dich terra dels \86 dichz frayres Juamin e Reforsat de Sant \87 Martin e aussy ambe una terras dels he\88res de messier Guaspart Bastier sa-entras, \89 guabin en miech.
14 Item de\90vers miech jourt confronta ambe lod. bosc \91 de las Aubas e ambe la consola e ambe las \92 dichas terras francas [4]
15 \93 Item en miech de \94 las dichas terras que desa e delas es delas \95 dald. mas de las Aubas a una terra \96 dels heres de Juan Conte, brassier.
16 Item devers aura drecha \97 confronta ambe las aucunas terras de la mol\98her de Dominiquo Manuel sa-entras, \99 camin en miech, las cals terras son pausadas [5] e \100 fan de censsa cascun an a la festa de Sant \101 Peyre intrant ahost, so es la soma de qua\102tre florins e dos sesties d'anona, e ausssi \103 fa lo quaranten de decima spiritual. \104 Item meten en aquesta part las terras \105 pausadas en Camargas, en lo luoc \106 appellat Banholes que y a .VI. pessas \107 de terras: la permiera s'apella .VI. quazers, \108 confronta devers solelh levant ambe lo camin \109 de Sancta Cicilia, devers solelh cocant \110 confronta ambe una terra de la nobla dona Katharina \111 d'Alzens, valat en miech.
17 Item devers miech \112 jourt confronta ambe una autra terra de la dicha \113 dona Katharina, camin vesinal en miech.
18 \114 Item, devers aura drecha, confronta ambe una \115 terra del mas fondut de Juamin e Reforssat de \116 Sant Martin, frayres, valat en miech.
19 \117 Plus y a una autra terra apelada los quatre \118 quazers confronta devers solelh levant \119 ambe la sus-dicha terra de Sant Martin, valat \120 en miech.
20 Item devers solelh cocant confronta \121 ambe una terra de lad. d'Alzens, valat en \122 miech.
21 Item devers miech jourt […] [6] confronta \123 ambe una petita terra delsd. de Sant Mar\124tin, valat en miech. Item devers aura drecha \125 confronta ambe lo camin de [7].
22 \126 Plus y a una autra terra appelada la \127 longua fayssa, confronta a quatre pars ambe \128 quatre terras de lad. dona Katharina \129 d'Alzens.
23 \130 Plus y a una autra grant fayssa de \131 pastura que confronta devers solelh levant \132 ambe una terra de lad. d'Alzens, e devers \133 solelh cocant ambe una pastura dels heres \134 del noble Honorat Romieu sa-entras \135 que es del mas de dona Rodelha.
24 Item devers \136 miech jourt ambe una terra de lad. d'Alzens.
25 \137 Item devers aura drecha ambe lo camin \138 de [8].
26  \139 Plus y a doas fayssas de pasturas tenent \140 ensemble, valat en miech, confronta devers so\141lelh levant ambe una pastura de la dicha \142 dona Katherina d'Alzens.
27 \143 Item devers solelh \144 cocant ambe una petita fayssa de pastura \145 facha coma un triangle a tres quayres, \146 lacal es dels heres deld. Honorat Romieu \147 sa-entras.
28 Item devers miech jourt ambe lo camin de [9].
29 \148 Item devers aura drecha ambe lo camin que \149 ven d'Arle e va al mas de Ymbert d'Ayguie\150ras dals pins appelat lo camin [10].
30 Item toutas las dichas .VI. pessas de terra o pasturas \151 son franquas, exeptat que las terras que y aura \152 blatz fan lo quaranten de desima spiritual.
31 \153 Item plus y aiustan en la sus-dicha part \154 aucunas fayssas de paluns pausa\155das en Neganes, lascals forun del noble \156 senhor Jaumes de La Torre sa-entras, e son franquas, \157 confrontan devers solelh levant ambe una fayssa \158 de palun de Jomun de Brunet e devers cocant \159 ambe una fayssa de palun de dona Katharina \160 Pochora, devers miech jourt ambe \161 la perprea, devers aura drecha ambe \162 lo camin de Palun Longa [11].
32 \163 Item plus, y aiustan en la sus-dicha part \164 ung petit ostal en que apelan l'estable \165 dals azes, pausat en la parroquia de Sancta \166 Cros, confronta devers solelh levant ambe la \167 carriera publiqua e ambe l'ostal de Anthony \168 Tastavin, carratier.
33 Item devers solelh cocant \169 ambe la carriera publiqua.
34 Item devers miech \170 jourt ambe la carriera publiqua.
35 \171 Item devers aura drecha ambe l'ostal de Martin \172 Brunet, pastre, en local ostal ha doas maisons \173 bassas.
36 Item la mayson que es al bot, que confronta \174 ambe Martin Brunet, pastre [12], fa de censsa.
37 Item plus y aiustan en la sus-dicha part la vinha \175 de la-val de Crau o de la draya ambe l'ermas \176 que sy ten, confronta devers solelh levant ambe \177 la dicha draya.
38 Item devers solelh cocant \178 ambe lod. hermas.
39 Item devers miech jourt \179 ambe la vinha de Anthony Artigua.
40 Item \180 devers aura drecha ambe la vinha de \181 Honorat Payan, pastre, e fa de censsa a mestre \182 Jaumes D'orbana cascun an a la festa de Sant \183 Peyre intrant ahost .XXI. d..
41 \184 Item plus, y aiustan en la sus-dicha part \185 de las Aubas la mitat de la vinha dal plan \186 dal Borc que l'aven partida de lonq, so-es de so\187lelh en solelh, de que la part devers miech \188 jourt que es devers lo plan dal Borq meten \189 en las sus-dicha part de las Aubas, \190 confronta devers solelh levant ambe una \191 vinha dals heres de Steve Lambert sa-entras \192 pastre. Item devers solelh cocant ambe lo camin \193 de la levada.
42 Item devers miech jourt ambe \194 una terra de Gilon Louchon, laborador.
43 Item \195 devers aura drecha ambe l'autra part de la vinha.
44  \196 Item plus, y aiustan en lad. part de las Aubas \197 una petita tina bolhidoyra bugada [13] e lo pous e lo tinelh.
45 \198 Item plus y aiustan en la susd. part una \199 grant garra de doze barrals per tenir ayga.
46 Item aquel que aura la susd. part sye tengut \200 de donar a l'autre que aura la part dal Tor \201 la soma de cent florins en las pagas \202 que s'en syegon, so-es dal jourt subre dich \203 en un an sinquanta florins, e los autres \204 sinquanta florins l'autre an d'apres.
47 \205 Item los blatz que son semenatz en las dichas \206 terras de las Aubas syen megiers a-nos dos \207 e sy degon far seuclar e estronir per megier.
48 \208 Item per so car la guausida que y es mantenent seme\209nada fa de censsa a Sant Tropheme coma \210 ja es dich .II. sest. de blat e aussy quatre \211 florins en argent a Sant Peyre intrant \212 ahost que per aquest an que ven sy dega pa\213gar de megier a-nos dos frayres cascun \214 la mitat.
49 \215 Item levat que syen los blatz, que las dichas esto\216blas syen megieras a pastorgar a nostre \217 aver, que non es encaras partit per endevis.
50 \218 Item que toutas las censsas, las callas son \219 degudas de tout lo tem-passat entro al \220 sus-dich jourt sy pagon per megier.
51  \221 Item sy nengun movie plach en aquesta part \222 que l'autre que aura l'autra part non ly sye \223 tengut de ren.
52 Ita est Bartholomeus Tropini \224 manu propria.
53 \225 Ita est Fransiscus Tropini \226 manu propria.
54  \227 Siec sy l'autra part que \228 meten que valha la part del \229 mas de las Aubas e las autras \230 causas que y aven mes.
55 \231 Permierament lo mas dal Tor pausat en \232 Camargas a la Correga ambe tout quant \233 que es dedins clavat e-enfixat e-aussy tout \234 quant que sy trobarie dedins vo en lo dich \235 terrador e-an tout son pertenement, so es \236 terras, pratz, pasturas, paluns, que es tout \237 franq, synun que fa lo quaranten de decima \238 spiritual, dels blatz que y pervenun, de-que confronton \239 las terras, pratz, pasturas, paluns del camin que \240 ven de viela e va a l'abeurador de Neganhels, \241 touta la part dals Anergues devers solelh \242 levant confronta ambe aucunas pasturas del \243 noble messier Peyre Ardoyn de Tharascon, e-aussy \244 ambe una pastura negadissa del mas del \245 noble Honorat Bochon, e-aussy ambe una capo\246liera de l'affar de Gimels. Item devers solelh \247 cocant ambe lo subre dich camin que ven de viela.
56 \248 Item devers miech jourt ambe un prat \249 e terra de la cabana dal Tor deld. Honorat \250 Bochon, \251 valat en miech [14].
57 Item devers aura drecha ambe au\252cunas pasturas del dich messier Peyre Ardoyn, \253 valat en miech.
58 Item partent del susd. camin \254 entro al camin de la Furana las terras e lonas \255 que y es dedins confronton devers solelh levant \256 ambe lod. camin de Neganhels.
59 Item devers \257 solelh cocant confrontan ambe lo camin que va \258 a la Furana.
60 Item devers miech jourt [15] ambe aucunas \259 terras de la cabana dald. Bochon […] [16] \260 drecha ambe lo mas dal dich Ardoyn camin en \261 miech.
61  \262 Item partent deld. camin de la Furana e tirant \263 entro al clar de Bocalachosa que y a pasturas \264 e paluns confrontan devers solelh levant ambe \265 las dichas terras deld. mas dal Tor, lo ca\266min de la Furana en miech. Item confronta \267 devers solelh cocant ambe lo clar de \268 Bocalachosa deld. messier Peyre Ardoyn.
62 \269 Item devers miech jourt confronta ambe \270 una pastura ded. Bochon, valat en miech.
63 \271 Item, devers aura drecha, confronta ambe \272 la pastura deld. Ardoyn, camin vesinal \273 en miech, e-aussy ambe la tamarguiera \274 dels heres del noble sen Johan Cabassola \275 sa-entras, valat en miech.
64 \276 Item, una fayssa de palun dedins lo clar de \277 Bocalachosa, que confronta ambe las cava\278lhonas e-ambe la corregola, e-ambe una \279 pastura negadessa deld. Bochon.
65 \280 Item toutas las terras, pratz, pasturas, paluns \281 dessus designadas e-mas dal Tor es tout \282 franq, sinun que fa lo quaranten dal blat coma \283 dessus es dich.
66 \284 Item plus y aiustan en aquesta part dal \285 Tor lo grant ostal payroal e toutas las \286 causas clavadas e-einfixadas, de que fa de \287 censsa a tres pars; permierament la part \288 de-l'ostal dal bardat confronta ambe la carriera \289 publiqua e ambe l'ostal de [17] \290 e-ambe lo vergier de Guilhem \291 Joham, e-ambe l'autra partida dald. ostal \292 en local ostal y a vergier e pos, local ostal \293 fa de censsa cascun an a la festa de Sant Miquel \294 sinq torneses a una cappelanie fundada \295 en la parroquia de Sancta Cros sus lo vocable \296 de Sant Jaumes.
67 Item l'autra part de-l'ostal \297 confronta ambe la carriera publiqua e-ambe l'ostal \298 o estable de Berthomieu Girot, carra\299tier, e-ambe l'ostal de Juamin Flougon, e-ambe \300 l'autra partida del susd. nostre ostal \301 en local ostal a celesti, local ostal fa \302 de censsa .XXXV. sous coronatz cascun an \303 a la festa de Sant Miquel a una cappelanie \304 fundada a Sant Tropheme sus lo vocable \305 de Sant Peyre.
68 Item, l'autra partida de-l'ostal \306 confronta ambe una traverssa que non passa, e-ambe \307 un ostal de Juamin Daniel, e-ambe lo vergier \308 de Honorat Jolyan, e-ambe l'estable e \309 vergier de Trophemon Martin, filh de mestre \310 Juan Martin alias lo cassayre, e-ambe lo \311 susd. nostre ostal e vergier en que es lo pos, \312 lod. ostal, o estable e feniera e court fa \313 cascun an de censsa a la festa de Sant Tho\314mas l'apostol, sieys denies coronatz \315 a la luminaria de Nostra Dona de Sancta \316 Cros.
69 Item plus y aiustan en la dicha part \317 ung autre petit ostal pausat en la \318 perroquia de Sant Laurens, en que a vergier \319 e court, confronta ambe la carriera publiqua \320 e-ambe un estable e court de Bertran \321 Maystre, e fa de censsa a la nobla dona \322 Magdalena Porcelona.
70  \323 Item plus, y aiustan en la sus-dicha part \324 una vinha pausada en Crau, a la costa, \325 confronta devers solelh levant ambe una \326 vinha de Juamin Rohart, filh de mestre \327 Nicholau Rohart sa-entras notari. Item de\328vers solelh cocant confronta ambe \329 una vinha del noble Juamin Arbaut \330 camin vesinal en miech. Item devers \331 miech jourt ambe la vinha de Pheli\332son Primas, lavorador, devers aura \333 drecha, confronta ambe una vinha e \334 ermas de Peyrun e Juan Mayran, frayres, \335 e fa de censsa la terssa part de un sestier \336 d'ordi, e la tersa part de un d. coronat a la \337 festa de Sant Peyre intrant ahost a \338 mestre Jaumes d'Orbana.
71 \339 Item plus, y aiustan en la-d. part dal Tor \340 la mitat de la vinha dal plan dal Borq \341 que es devers Arle, confronta devers solelh \342 levant ambe una vinha del noble \343 Imbert d'Ayguiera e-ambe la vinha \344 dels heres d'Esteve Lambert, pastre.
72 Item, \345 devers solelh cocant, confronta ambe lo \346 camin de la levada.
73 Item devers miech \347 jourt, confronta ambe l'autra part de \348 la vinha.
74 Item devers aura drecha \349 confronta ambe la vinha de Honorat \350 Holivier e de Imbert d'Ayguieras.
75  \351 Item plus, y aiustan en la sus-dicha \352 part la grant tina bolhidoyra e lo \353 truelh e lo pout.
76 Item plus, y aiustan una garra \354 que es de costa lo tornavent, e aussy \355 una autra petita que n'a al celier. \356 Item, aquel que aura aquesta part \357 prendra de l'autra part la soma \358 de cent florins de l'autra part de las \359 Aubas a doas pagas coma es de\360signat en l'autra part.
77 \361 Item toutas las censsas que son degu\362das dal temps passat entro al susd. \363 jourt sy pagaran per megier e de \364 comun cascun la mitat.
78 \365 Item, l'arendament de las cavalhonas \366 sera de la part dessus dal Tor, e aquel que \367 aura la susd. part las guausira \368 per lo temps avenir, e pagara l'ar\369gent dal syen [18].
79 \370 Item, las herbas dal Tor seran d'aquel que \371 aura la dicha part dal Tor d'ayssy \372 a Caremantran, e pueys seran comunas de \373 Caremantran entro la fiera de Sant Gile \374 e los feus aussy per so car non n'y-a ges \375 de blatz semenatz e afin que aquel que \376 aura la part de las Aubas eyson los \377 blatz, aquel que aura la part dal Tor \378 n'aura la mitat, e autan ben es razon \379 que aquel que aura la part de las Au\380bas aya sa part dals feus dau Tor \381 en luoga de blat, e ausy de las soldas \382 que y seran per aquest an.
80 \383 Item si nengun movie plach en aquesta \384 part que l'autre non li sye tengut de \385 ren, ny aussy aquest a l'autre.
81 Ita est Bartholomeus Tropini. \386 Manu propria.
82 Ita est Fransiscus Tropini \387 manu propria.

Notes de transcription
[1] pausatenCamargasmaioursen bas de page avec un renvoi.
[2] comabarré.
[3] […]binenmiechdans l'interligne.
[4] À la fin du paragraphe, avec un renvoi.
[5] alclausdeSantMiquelbarré.
[6] Illisible.
[7] Le nom n'est pas cité.
[8] Le nom n'est pas cité.
[9] Le nom n'est pas cité.
[10] Le nom n'est pas cité.
[11] De laperpreajusqu'à PalunLongaen fin de paragraphe avec un renvoi.
[12] Brunet, pastredans l'interligne.
[13] bugadaest en fin de paragraphe avec un renvoi.
[14] valatenmiechdans l'interligne.
[15] Jourtdans l'interligne.
[16] Ici tampon de la bibliothèque.
[17] Blanc après de.
[18] eseptatbarré.