Accueil>Les corpus textuels>Charte docArles018

Accueil

Descriptif du projet

Les corpus textuels

Interrogations linguistiques
[vers une autre interface]

Contact

 

Choix d'édition

édition critique
édition interprétative
édition diplomatique

Montrer la structure rhétorique

non
oui

   

Téléchargement du document

fichier xml fichier pdf

Documents linguistiques galloromans
Corpus : (docArles)
Responsable du corpus : Martin Glessgen
Édition de la charte : Marie Rose Bonnet

docArles018

1426-1432.

Type de document: Requêtes.

Objet: Requêtes diverses aux consuls de la ville d'Arles.

Support: Feuilles volantes insérées dans la couverture du BB 1, registre des conseils (en latin), concernant les années 1426 à 1432. Lettres de petit format, sur papier. Certaines sont relativement abîmées.

Lieu de conservation: Archives communales d'Arles, BB 1.

Édition antérieure: Bonnet, Marie Rose, 2015, «Quelques documents arlésiens médiévaux», Revue d'Études d'Oc, Éditions de textes, intertextualité, données historiques, onomastique. Centre de recherches Prefics-Dynaddilif, Université Rennes 2, no160.

1 [i] A l'honorable conselh de la nobla cieutat d'Arle suplica Guilhem Dardu pastre, cieutadan d'Arle, que con lo sie causa que lo dich Guilhem an \2 […] molher, et son conhat Alandon Ros pastre, demoron ensemble et en un mezeme hostal, maniant, beuvent, et fazent un fuoc, non-remens aquels \3 […] ordenatz a levar lo capage de la viela si perfossan de exegir et levar aun cascun dels son capage, laqual causa non es razonable ni just \4 […] ffisca ben de paguar un capage, loqual ja es estat paguat per lo dich Alandon son conhat, plassa per tant al dich conselh de adordenar que \5 non deian paguar mas tant solament un capage, o de provezir per maniera que el non aia razon de si complanher davant lo senhor, et de li far sus \6 […] resposta.
2 A vos honorable conselh de la ciutat d'Arle. Jeu, Anthoni Olevier, suplique \7 que en dreg e justicia, vulhas attendre et vezer sus ma querela, de la qual tantas \8 ves mi son scripturat specialment sus lo greuge de mon amermament quar de so que m'es degut \9 per lo present mi tayze, quar tort manifest m'es fag, que ieu aia pagat per .IIIIc.-flo. que \10 si disie que ieu fazie mercadeiar, e vos sabes con m'en es pres, mais a de .VIII. ans \11 passatz, e per .CL. flo. que aia pagat per lo gazanh de la notaire, e dieus sap quals \12 amicz agiryn [1] adonq, plassa vos de talment ordenar, en reparar sus aquo que \13 es mal fag, que non aia mation de rencurar mon allons, quan ieu ay pron \14 pogut cridar tro [2] ayssi, que homme non m'a volgut auzir, don en soy tres mal content \15 ieu spere que vos mi auzires e fares so que far si deu, de razon et de justicia quar \16 autra causa non vos demande. Et Dieu sie en vostres coragis, amen; e si vos plas fag [3] \17 m'en resposta al pe d'aquesta cedula.
3 Al noble e honorable conselh d'Arle. Nobles e honorables srs, expausa humilment Peyre Borriel sabbatier d'Arle, que \18 comma el aia davant son hostal 1a lanpia de ransa, laqual li es \19 mot neccessaria per sa botica, et la qual tostemps es aqui estada acostu\20mada de tenir e esser, per razon que l'estiu, lo solelh, e l'ivern lo grant \21 vent, li gastarie tot son obrage, la qual causa li serie un grant \22 dampnage si la levava, e non aprofecharia a res, non obstant \23 que li sie estat comandat per la cort que el la deia aver levada \24 an bona pena d'aysi a sant Miquel. Per que supplica lo dit Peyre \25 al sobredit conselh que li plassa de far revocar lo comandament \26 e que el puesca tenir la dicha lanpia ensins coma el a acostumat \27 e atrobat la possession quant a comprat l'ostal. Et ayso fazent \28 vos autres, li fares grant plazer, e el pregara dieu per vos autres.
4 A l'honorable conselh de la ciutat d'Arle, Hugo Rascabona lavorador de la dicha ciutat expauza que, coma el aia alcun lavor en Camargas, \29 a la Correia, confrontant an lo-lavor de Raynaut de Montefalco, e an lo lavor dels heres de Johan Matharon, e an lo lavor del noble \30 Jaume Cabassola, e an sos autres confrontz, lo cal li es estat baylat, a novel accapte, per lo rector, que era per adoncs de alcuna cappelania \31 fundada en la gleysa de sant Trofeme d'Arle, per pres de 1 conilh, e a censa de .VII. flo., cascun an pagadors en la festa de sant \32 Miquel, lo cal lavor es estat taxat en lo libre terrier per .IIc. flo., e sie estat gaiat per son talh a la instancia de Anthoni \33 Grimaut, culhidor que era per adoncs en 1 mantel de brunel, lo cal si es poyrit e arnat en l'ostal de la villa; e jamays non lo \34 a pogut recobrar, e pueys apres a la requesta de Poncet Veyrier culhidor que es estat apres en .II. pechieras d'estang, e \35 aras darrierament a la instancia de Bernart Robaut culhidor en una vouta de blat, los cals gages sobre declaratz son foras \36 de l'ostal del dich expauzant, per que, coma el si senta mot grandament esser cargat de la dicha taxa, supplica humilment \37 al dich conselh, que li plassa de reparar e refformar la taxa del dich lavor, car el si peruffris de lo vendre ad aquels \38 que lo an taxat, ho ad autre qui lo volra comprar, per pres de .X. flo., e de li far aver esmenda del dich mantel, \39 e rendre los autres gages sobre declaratz, car el es prest e apparelhat de pagar so que deura razonablament, e sus \40 aysso plassa al dich conselh de far resposta.
5 Als nobles e honorables senhors sindegues e conselhies d'Arlle suppliqua Johan Ferrie \41 que vos plassa de cometre a aquels que vos playra pendre enformacion del \42 grant dampnage donat per la vila en alcun stable sieu d'enfra lo cortil de Heusta\43ci Martin loqual per lo regart dels Cathalans li fon descubert e pres \44 teules e fustas per far cubrir las gardiolas de la vila lasquals \45 en foron cubertas de la qual causa mossen l'enfermier coma senhor \46 diret ben a fach per stimas tres grantz dampnages e despensas als \47 quals vos playra de cometre dones poysansa si vos plas de \48 lo far content e desdampnagat en tot o en partida.
6 \49 Per la part del discret home Jaumet Manda, \50 sie expausa al noble e onorable present concelh \51 d'Arle coma messier Antoni Escrivaz, en preiudissi \52 delz privilegis d'aquesta ciutat, si es appellat \53 en Aics a mons. lo juge de las premieras appellacions, \54 per so car mos. lo juge del leus mandava en \55 execussion tres sentencias donadas en contra sa \56 molher, tant en la cort rial d'esta-villa coma \57 de l'arcivescat, e non obstant que lo dich Jaumet \58 aga perceguda la dicha causa davant lo dich \59 mons. lo juge d'apelacions en Aics, e per elo aya \60 agut sentensia non renmens lo dich messier \61 Antoni si es appelat davant mons. lo juge \62 mage per lo mais fatiguar, e per tant suplica \63 al present concelh li plassa de 1 provesir de \64 remedi, car lo es causa serta que de las causas \65 que parton de la cort rial enan a l'archivescat \66 que non devon salhir d'aquesta ciutat. \67 Item per la part de Perron de sant Cesari, si \68 suplica a las vostras reverensias que vos plassa \69 de donar ajuns en la causa qu'el a contra \70 Ayrola que prent a sentensia davant moss. \71 lo viguier.
7 [ii] Mandament es de nostre senhor lo rey \72 e de monsenhor lo viguier. On fay assaber a tota persona estranga \73 e privada de que estat o condicion que \74 sie pueyssa metre vin forestier e estrange \75 en la present cieutat d'Arle per vendre \76 e que lo dich vin estrange non poyra \77 vendre, que seran passatz dos mezes \78 contadors del jorn .XVI. del mes present \79 de novembre, d'enfra losquals dos \80 mezes los homes d'Arle, citadins e \81 habitans, puescan vendre lurs vins, \82 lo vin de Plan .V. deniers e lo vin \83 de Crau tres patacs. \84 Item que d'enfra los dichs dos mezes, \85 los cieutadans e habitans avens \86 vin a vendre sieys tavernas degan \87 tenir al dich pres. \88 Item que al cas que los cieutadans \89 e habitans d'Arle avens vin a \90 vendre que sie cregut en lo terrador \91 d'Arle lo dich vin lur creyssent \92 otra los dich prezes limitatz \93 o non tenguessan las dichas \94 sieys tavernas en la villa \95 durant los dichs dos mezes \96 que chascun avent vin strange \97 a vendre, que aquel pueyssa \98 metre e tenir a taverna \99 ayssins que lo pres e que monte \100 lo pres del vin de la cieutat.
8 \101 A l'honorable conselh de la ciutat d'Arle, Giraut Henric, noyreguier de la dicha ciutat expausa e notiffica que l'an \102 passat .MIIIIcXXVI., una baylia d'aver lanut del dich expausant, pastorgant en l'orneda del pati del costat de Massangues \103 fon accusada, de voluntat del noble Nicholau de Sant Martin, Honorat Romieu, e los enfans de Gauchier Quiquiran, \104 en la cort de la subclavaria, herbages payssent. E apres, fon facha la extima per los extimados juratz que eran \105 per adoncs. E fon extimada la tala en .VI. flor. e los despens, lacal causa es estada autra vegada pausada en \106 lo conselh. E fon comesa. E non es estada determinada. E lo dich expausant volrie que la dicha causa si termines, \107 e si conegues si la terra de que son aver es estat accusat es en lo pati d'Arle, ho es dels dich senhors. Per que \108 supplica humilment e benigna lo dich expausant al dich conselh que li plassa de cometre la causa a-qui hont \109 li semblara, afin que si conosca si sera pati ho deffension. En tal maniera que lo dich supplicant non sia \110 fatigat en despensas, car el si sosmet de tot en tot a la ordenansa del dich conselh. E star a la conoysensa \111 e ordenansa d'aquels a qui sera per lo dich conselh comes.
9 Capitolin de carnages que salhiran del terrador d'Arle per fachs de compra ho per anar vendre defforas, tota persona de calque stat ho condicion que sie, strani ho privat, que traia carnage caint que sie per anar vendre defforas del terrador d'Arle e destrith pague coma s'ensiec dessort, exceptat que si entornava que non vendes, que aytal non pague ren desso que entornarie e non aurie vendut. Primo per cascun buou .II. s. d., per cascuna vacca s. .I. d. .IIII., per cascun anogle s. .I. d., per cascun vedel s. d. .VIII., per cascun mouton s. d. .IIII., per cascuna feda, cascun cabrit e cabra e anhel s. d. .II., per cascun porc s. d. .VIII., placet sine preiudicis .XX. privilegiator.

Notes de transcription
[1] Tache sur le mot.
[2] Tache sur le mot.
[3] Ou fach?

Notes linguistiques
[i] Le texte de ce paragraphe est écrit sur un feuillet dont la partie gauche est déchirée. Certains mots manquent donc.
[ii] Ce texte est écrit sur un feuillet dont la partie gauche est déchirée. Certains mots manquent donc. L'écriture est différente de celle des autres textes et semble appartenir à la fin du XVe siècle.