Accueil>Les corpus textuels>Charte docMars007

Accueil

Descriptif du projet

Les corpus textuels

Interrogations linguistiques
[vers une autre interface]

Contact

 

Choix d'édition

édition critique
édition interprétative
édition diplomatique

Montrer la structure rhétorique

non
oui

   

Téléchargement du document

fichier xml fichier pdf

Documents linguistiques galloromans
Corpus : (docMars)
Responsable du corpus : Martin Glessgen
Édition de la charte : Pierre Paul

docMars007

1363-1364.

Type de document: Cartulaire de viguier.

Objet: Cartulaire de Jacques Aube. Criées et ordonnances de police par le viguier.

Support: Registre papier de 43 folios, format 22 1/2 x 30 1/2. Il contient plus de latin que de provençal. Très abîmé par l'humidité.

Lieu de conservation: Archives communales de Marseille, FF 168, extraits des ffo 3, 6, 7, 9, 25, 28bis, 29, 30, 33, 38.

Édition antérieure: P. P., La France latine. Revue d'Études d'Oc. Études médiévales. Les Archives médiévales de Marseille. Arnaud de Tintinhac. Étude, traduction et notes. Centre de recherches Dynddilf-PREFics, Université Rennes 2, no 158, 2014.

Commentaire: Dans les cartulaires des viguiers sont consignées les décisions du Conseil Municipal.

1  [i] Que neguna persona, de calque condicion que sia, non pesqui \2 a tons de nuech en lo mar de Marsselha, sos pena de .XX. s. \3 per cascuna persona et per cascuna vegada, et de cremar la barca \4 e de perdre lo peys que seria pres.
2 \5 Item, que negun tonneiador non deya eyssir fora a tonneiar \6 davant l'ora acostumada, sos pena de .XX. s. \7 per cascun e per cascuna vegada e de perdre lo peys.
3 \8 Item que negun sardinal non pesqui enans solelh colcat en las \9 festas devedadas, sos pena de .X. s. e de perdre lo peys per cascun \10 e per cascuna vegada so es en los dimenegues e en las festas \11 de Nostra Donna e en las autras festas devedadas.
4  \12 1363 \13 Vicesimo de Novembre
5 .I. Permieramens que tota persona que aga terra ni fems en hostal fondut \14 ni autre empachiar que poguessa anar al [1] port vo en sa fronti\15ara que vo aga far levar d'enfra .III. jorns en pena de .XX. s..
6 \16 .II. Item que tota persona fassa nedegar e escobar sa frontiara cascun \17 sapte e iuzieus cascun vendres en pena de .V. s. e far ho le\18var encontinent.
7 \19 .III. Item que neguna persona non gieto horreza, ni tera, ni fancs, ni aut\20res empachias en lo plan Formiguier ni entor del port daves \21 La Salis ni daves las calladas del port en pena de .XX. s..
8 \22 .IIII. Item que neguna persona non deya assahorrar ni desahorrar negun \23 navili d'enfra lo port ni en sa gargata del port de nuech ni de \24 jorns sinon a la banda.
9  \25 .V. Item que tota persona que desahorri en botiga vo en luc cubert \26 que non puasca anar al-port en penna de .XX. s..
10 \27 .VI. Item que tota persona que vuaylla gitar porre sahorra am barca la fassa \28 portar foras, la ont es coustumat e que la dicha sahorra porton \29 de jorns essi tant era que la gitessan plus pres daves lo port \30 vo de nuech en penna de .X. libras.
11 \31 .VII. Item que tota perssona que aga barca vo autres navillis affons \32 en lo port de Massella l'aga faych trayre deforas d'enfra .VIII. jorns \33 vo los hobrias del port lou farian trayre e-saria del port.
12 \34 .VIII. Item que tota perssona que aga femeras vo suaylla de fems d'enfra los-portals \35 en luac descubert ni d'enfra los dependens costumat que d'enfra .VIII. \36 jorns aga far levar vo los hobrias del port lo farian levar e-sera del \37 port en pena de .XX. s..
13 \38 .VIIII. Item que neguna perssona non levi degun hossos del plan Formiguiar \39 d'aqui on son, en penna de .XX. s. per cascun hosson.
14 \40 .X. Item que neguna persona non plante cavihlas entor la riba del port per \41 holmegar las barcas en penna de .XX. s..
15 \42 .XI. Item que neguna perssona non basselli draps sus los horles dels bar\43quils ni de fontaynas en pena de [2] .XX. s..
16 \44 .XII. […]
17  \45 .XIII. Item que tos curatias vo blanquias que agan sualha vo vallas \46 que si esgoton al port que d'enfra .VIII. jorns las agan faych curar \47 en pena de .XX. s..
18 \48 .XIIII.
19 Item que tota persona non lavi tripas ni pels en lo port en pena \49 de .XX. s..
20 \50 Item que neguns pescador non giete neguna gaunha de ton ni d'autre \51 peys d'enfra lo port en pena de .XX. s..
21 \52 Item que negun botiar ni autra persona non dega umplir botas \53 ni vaysels en la riba del port en pena de .XX. s..
22 \54 Item que neguna persona non holmegi negun navilli cargat ni \55 descargat en los barquils del port en pena de .XX. s..
23 \56 Item que tota persona que aura gitat fems, peyras, troras vo autras orduras en traversas vo en qualque luoc que fos en la ciutat de \57 Massella vo aga leva d'enfra .VIII. jorns si non quel hobr\58ias del port o-ffarian levar a sa despenssa daquel que vo auria \59 fach metre e otra la pena de .XX. s. vo en qualque luac \60 que pogues venir al port. \61 Qui ayssot acusara n'aura la mitat e sera en selat. [3] [4]
24  \62 Primo que neguna persona de la syeutat de Massella privada o estrania \63 non ausi ni presumisca molre ni far molre negum blat si per\64mieramens non han pagat la reva cal pagar si deu a sels que son \65 deputatz a culhir la, en pena de .XXV. libras e de perdre lo blat e las \66 bestias que lo portarian e qui aquo acusara y aura lo terz e-sera \67 en selat.
25 \68 Item que neguna persona privata vo estrania non porti ni ausi \69 portar negun blat a-los molins si premieramens lo sac \70 non era sagelat del sagel de sels que cuelhon la reva \71 sotz aquela mezema pena e qui o acusara n'aura lo te[r]tz e-sera en \72 selat.
26 \73 Item que negun monier ni mounayron non ausi aculhir ni molre \74 en son molin negun blat si non es sagellat del sagel de sels \75 que cuelhon la reva en la pena sus dicha e qui acusara \76 eneyssins come de sobre.
27 \77 Item que tota persona privada vo estrania que […] farina per […]
28  \78 Item que negun pestres ho pestoressas, forniés ho fornièras non \79 ausi aculhir farina en son hostal si-s'aquelas farinas non avian \80 pagat la reva en pena de .XXV. libras et de perdre la farina \81 e qui o acusara eneyssins come de sobre.
29 \82 Item que tot mounier o mouneyron dels molins de la cieutat \83 de Masselha o de las ribieras de Masselha sian tengutz cascuna \84 semana de notificar als dicz reviés cascuna semana so que \85 cascun [5] per son molin gasanhara en-blat o en farina sos la \86 pena sos dicha e qui o acusara n'aura lo tertz e sera en selat.
30  \87 [ii] Que neguna persona que aia eguas en lo terrenh de la cieutat \88 de Masselha vo las y aia aduchas vo facha adure non las traga ni \89 las [6] fassas trayre del dich terrenh mays que calcon a tota \90 persona que las vuelha logar costa la forma de la crida novellamens \91 facha de las egas a-calcar sos pena e en pena de cent libras \92 per cascun e per cascuna vegada e de perdre las egas e-qui o acusara \93 n'aura lo tertz e sera en selat.
31 Item si negunas de las eguas dels homes de Masselha lascals eran \94 vengudas per calcar eran de present \95 foras del terrenh de Masselha \96 que aquellas per deman tot jorn las fassan adure al servici de la \97 cieutat per calcar en la forma de la crida primiera e en la pena \98 sos dicha. [iii]
32  \99 [iv] Que neguna persona de qualque condecion que sia non empachi l'ayga d'Uveuna \100 d'anar als molins per pras, per orts o per avellanedas sos pena \101 de .XXV. libras.
33 \102 Item que tot preste o pestoressa que aia acostumat de far \103 pan lo fassa delqual los estranis aian provision sufficientmens \104 sos pena de .X. libras reg.
34  \105 [v] Que neguna persona de calque condicion que sya non intra en-los re\106mugals de las fons de la cieutat de Massella (en la cieutat de Masselha) vo en son terrador ny ubra ny serri los remugals \107 ny giri l'ayga de las fons sos pena per cascun e per cascuna veguadas \108 de .XXV. libras e qui o acusara n'aura [7] lo ters e-sera en \109 celat.
35 \110 Item que neguna persona non bugadi ny basselli ni lavi prop de las \111 fons de la cieutat de Masselha de tres cannas luenh sos \112 la pena de .X. s. per cascun e-per cascuna vegada e que o acusara aura \113 lo ters e sera en celat.
36  \114 [vi] Primo que neguna bestia de mounier non intri en l'ostal \115 del pes se[n]s un muel sos pena de .V. s..
37 \116 Item que negun mounier vo mulatier non ausi layssar un blat \117 per autre sos pena de .V. s. per cascuna saumada.
38 \118 Item que tot mounier sya tengut de tenier de farinas en lur \119 […] al pes per esmendar las saumadas cant venran merma \120 sos pena de .V. s..
39 \121 Item que tot mounier vo mulatier sya tengut de rendre las […] per tot aquel jorn que venran del molin sos pena \122 de .V. s. per cascuna saumada.
40 \123 Item que negun mounier non ausi metre en fronda neguna \124 […] de blat vo de farina si'l pesador non era en \125 [l]'[ostal] del pes, sos pena de .V. s..
41  \126 Item que negun mounier non ausi assaiar de pesar an-la \127 verga an-que si pesa lo blat e la farina sos pena \128 per cascun e per cascuna vegada de .V. s..
42 \129 Item que negun mounier vo mouniera vo mulatier non ausi \130 [8] aqulhir negun blat en lur molin ni molre \131 si non yera la bolla acostumada sos pena de .XXV. libras \132 e de perdre lo blat.
43 \133 Item que neguna persona privada vo estrania de la cieutat \134 de Masselha non ausi ny presumisca de portar blat \135 al molin se[n]s la bolla acostumada sos pena de .XXV. libras \136 e de perdre lo blat e la bestia.
44 \137 Item que negun mounier vo mulatier vo mouniera vo \138 autra persona de calque condicion que sya non ausy \139 ni presumisca de descargar negunas farinas lur per mar \140 ni per terra si premieramens non era vengut als revies \141 pagar la reva acostumada sos pena de .X. libras e de perdre \142 las farinas e qui o acusara n'aura lo te[r]s e sera en selat.
45 \143 Item que negun mounier vo mulatier non ausi ni presumisca \144 de far acamp de blat en l'ostal del pes sy non .II. \145 saumadas per cada bestia lo sera per las vont […] \146 del matin. sos pena de .V. s. per cada saumada. [vii]
46  \147 [viii] Pri[mo] que neguna persona de qualque condicion que sia privada \148 vo estrania que logui sas bestias o logar fassa e vendi\149miar non presumisca de penre per jornada complida per bestia \150 grossa portant .VIII. coffins otra .XVI. s. e per bestia azenina \151 portant .VI. coffins otra .XII. s. sos pena per cascun e per \152 cascuna veguada de .XXV. libras e-de perdre las bestias \153 e qui o acusara n'aura la-mitat e sera en selat.
47 \154 Que neguna persona non deia lur donar otra \155 que desus es dich ni far donar, sos la pena \156 sobre dicha.
48  \157 [ix] Que neguna persona de calque condicion que sia que \158 vendan o ayan acostumat de vendre farina \159 non ausi ny presumisca vendre farina si non en \160 la rayba e que negun farinier o fariniera non \161 auson ny presumiscan comprar farinas de homes \162 estranis sos pena per cascun e per cascuna vegadas \163 de .X. libras e qui o acusara n'aura lo ters e sera en \164 selat.
49 \165 Item e que tota persona estrania aportant farina non descargui \166 aqui on vendon las cieutadanas mays de-costa en la dicha \167 rayba en pena per cascun et per cascuna vegadas de .C. s. \168 per la maniera sus dicha. \169

Notes de transcription
[1] pont, barré.
[2] V, barré.
[3] 2 lignes effacées.
[4] ffo 7vo et 8 en latin.
[5] Écrit cascuna, corrigé cascun.
[6] fassas, barré.
[7] la-mitat, barré.
[8] agulhir, barré.

Notes linguistiques
[i] 4 novembre 1363.
[ii] 1er juillet 1364.
[iii] Fin de la page en latin.
[iv] 18 juillet 1364.
[v] 19 juillet 1364.
[vi] 19 juillet 1364.
[vii] Deux lignes en latin.
[viii] 21 août 1364.
[ix] 16 octobre 1364.